Het Rietveld-Schröderhuis,   Prins Hendriklaan 50 te Utrecht

Wat nu het beroemdste en internationaal meest bewonderde huis van Utrecht is, was te shockerend voor de brave burgerij toen Truus Schröder-Schräder het in 1924 met haar kinderen betrok. Het is de tijd van het nieuwe hoofdpostkantoor op de Neude, een monument in de stijl van de Amsterdamse School. En het Schröderhuis, welke stijl is dat dan? Wel: 'De Stijl', ook bekend als 'modernisme' of 'Het Nieuwe Bouwen'. Hoewel Gerrit Rietveld tot dat moment vooral meubelontwerper was, is zijn eerste echte architectonische ontwerp meteen een van de beroemdste huizen van deze architectuurstroming. Hoewel je zou verwachten dat een meubelmaker zich vooral op het interieur zou richten, is zijn bijdrage aan het samenwerkingsproject van Gerrit & Truus primair de buitenkant van het huis. Zij wist hoe ze wilde wonen en had daar goed over nagedacht. Hij maakte dat vervolgens mogelijk: een zeldzame en boeiende samenwerking van architect en opdrachtgever.
Kenmerkend voor de buiten- en binnenkant: vertikale en horizontale rechthoekige vlakken in primaire kleuren. Binnen maken schuifwanden en andere ingenieuze vondsten een tot dan ongeëvenaard flexibel gebruik van de ruimten mogelijk. Er zijn vele smakelijke verhalen over de slimmigheidjes, waarmee het ontwerp langs de (conservatieve) beoordelende instanties geloodst is. Zo zijn van de twee bouwlagen onder plat dak de begane grond als woonruimte gepresenteerd en de verdieping - die de echte woonruimte werd - als zolder.
Toen mevrouw Schröder 41 jaar later op 95-jarige leeftijd in haar huis overleed, was het al een wereldberoemd monument. Het is nu een museumstuk in de collectie van het Centraal Museum, dat het voorzichtig beheert. Door Rietvelds leerling Bertus Mulder is het huis tussen 1974 en 1987 in fasen liefdevol gerestaureerd.




Tekst: Jean Penders, 05-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: C.L. Temminck Groll